Zespół Szkół nr 2 w Ciachcinie

Córka nauczycieli – Wandy i Józefa Tokarczuków. Ma siostrę. Urodziła się w Sulechowie a wychowała w Klenicy, skąd przeniosła się z rodzicami do Kietrza. Tam ukończyła Liceum Ogólnokształcące im. Cypriana Kamila Norwida. Jest absolwentką Wydziału Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego. W czasie studiów, jako wolontariuszka opiekowała się osobami z problemami psychicznymi. Zainteresowała się również pracami Carla Junga, co wywarło wpływ na jej twórczość. Po studiach pracowała jako psychoterapeutka w poradni zdrowia psychicznego w Wałbrzychu.

Z pierwszego małżeństwa, zawartego w 1985, z wydawcą Romanem Fingasem ma syna, Zbigniewa (ur. 1986). Jej obecnym mężem jest Grzegorz Zygadło. Mieszka we Wrocławiu i posiada dom w Krajanowie.

Twórczość

Zadebiutowała w 1979 na łamach pisma „Na przełaj”, gdzie pod pseudonimem „Natasza Borodin” opublikowała pierwsze opowiadania. Jako powieściopisarka zadebiutowała w 1993 wydaną wówczas Podróżą ludzi Księgi. Książka uzyskała nagrodę Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek. Publikowała m.in. w „Mandragorze”.

W 1995 ukazała się jej druga powieść, E.E. Książka opowiada o dojrzewaniu dziewczynki, która nagle uzyskuje zdolności parapsychiczne. Dużym sukcesem Tokarczuk okazała się wydana w 1996 powieść Prawiek i inne czasy. Rok 1997 przyniósł zbiór opowiadań zatytułowany Szafa, a w 1998 pisarka opublikowała powieść pt. Dom dzienny, dom nocny. W 2004 ukazały się Ostatnie historie. Książka ta składa się z trzech oddzielnych opowieści o babce, matce i wnuczce, ukazanych w niezależnych od siebie czasie i przestrzeni.

Jest twórczynią opowiadania Bardo. Szopka, zawierającego opis ruchomej szopki z klasztoru redemptorystów w Bardzie.

W pierwszej połowie października 2007 ukazała się jej powieść Bieguni. Pracowała nad nią trzy lata. Wspomina, że większość notatek robiła w czasie podróży. „Ale nie jest to książka o podróży. Nie ma w niej opisów zabytków i miejsc. Nie jest to dziennik podróży ani reportaż. Chciałam raczej przyjrzeć się temu, co to znaczy podróżować, poruszać się, przemieszczać. Jaki to ma sens? Co nam to daje? Co to znaczy” – napisała we wstępie. Jak mówi, „pisanie powieści jest dla mnie przeniesionym w dojrzałość opowiadaniem sobie samemu bajek. Tak jak to robią dzieci, zanim zasną. Posługują się przy tym językiem z pogranicza snu i jawy, opisują i zmyślają”.

W rankingu tygodnika Wprost, obejmującym najlepiej zarabiających pisarzy w Polsce w 2019, zajęła 3. miejsce.

Od 2019 asystentką Olgi Tokarczuk jest ukraińska poetka Iryna Wikyrczak.

Działalność

Była współorganizatorką Festiwalu Opowiadania, podczas którego autorzy krótkich form literackich z Polski i zagranicy prezentują swoje utwory. Prowadziła warsztaty prozatorskie w Studium Literacko-Artystycznym na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. W 2008 prowadziła zajęcia z twórczego pisarstwa na Uniwersytecie Opolskim. Współpracowała z Partią Zielonych i była członkinią redakcji „Krytyki Politycznej”.

Od 2015 organizuje w Nowej Rudzie i okolicach Festiwal Góry Literatury przy współudziale Karola Maliszewskiego, Stowarzyszenia Kulturalnego „Góry Babel” oraz miasta i gminy Nowa Ruda. W programie festiwalu znajdują się: akcje edukacyjne, debaty, koncerty, panele, pokazy, spotkania, Noworudzkie Spotkania z Poezją, warsztaty (filmowe, kulinarne i literackie) oraz wystawy.

2 grudnia 2019 we Wrocławiu zapowiedziała powołanie fundacji, z siedzibą w willi Tymoteusza Karpowicza przy ul. Krzyckiej 29, która za swoje cele obierze m.in. wspieranie i promocję polskiej kultury, w tym pisarzy i tłumaczy; działanie na rzecz praw człowieka, w tym przeciwdziałanie dyskryminacji i ograniczaniu swobód obywatelskich oraz ochronę środowiska, w tym walkę o prawa zwierząt. Pisarka na fundusz założycielski przekaże 350 tys. zł z nagrody Nobla. Fundacja ma być przestrzenią dla międzynarodowej rozmowy o możliwościach literatury w diagnozowaniu świata, w opisywaniu rzeczywistości, w której niebezpiecznie szybko narastają nastroje ksenofobiczne i nacjonalistyczne. Do jej rady powołani zostali Agnieszka Holland i Irek Grin, szef Wrocławskiego Domu Literatury.

Publikacje

• 1989: Miasto w lustrach, arkusz poetycki
• 1993: Podróż ludzi Księgi
• 1995: E.E.
• 1996: Prawiek i inne czasy
• 1997: Szafa
• 1998: Dom dzienny, dom nocny
• 2000: Opowieści wigilijne, razem z J. Pilchem i A. Stasiukiem
• 2001: Lalka i perła
• 2001: Gra na wielu bębenkach